De ontwikkelingen binnen ZIKOS in een notendop
Het kan bijna niemand ontgaan zijn: ZIKOS (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie) voor kinderen met complexe psychiatrische problemen ligt onder een vergrootglas. In dit artikel een korte terugblik en een beknopte weergave van de door de jeugdhulpregio’s van ons landsdeel gedeelde visie op de mogelijke oplossingsrichting.
Sluiting afdelingen
Tot voor kort werd deze zorg door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) ingekocht bij iHUB op de locatie ’t Anker in Harreveld en bij Pactum (locatie Zetten). Begin dit jaar heeft de inspectie echter geconstateerd dat de zorg op ZIKOS-afdelingen ernstig tekortschiet. Er volgden nadere onderzoeken, waarna uiteindelijk 18 april jl. bekend werd dat de afdelingen definitief worden gesloten. De contracten met de aanbieders zijn inmiddels met wederzijds goedvinden ontbonden. Er worden nu passende alternatieven gezocht voor jongeren die er nog zijn.
Onderzoek
De ontwikkelingen komen helaas niet helemaal uit de lucht vallen. Uit eerder onderzoek en het recente rapport 'Eenzaam opgesloten' van ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass bleek al eerder dat de situatie op ZIKOS-afdelingen onveilig is voor de kwetsbare kinderen die er verblijven. Het daaropvolgende rapport van de inspectie, dat op 18 april jl. gepubliceerd is, heeft dit beeld bevestigd. Al op 12 maart jl. stelde de VNG een opnamestop in, waardoor er geen nieuwe kinderen meer geplaatst werden op deze afdelingen.
De VNG heeft het ondersteuningsteam Zorg voor Jeugd (OZJ) gevraagd om kinderen, naastbetrokkenen en professionals te ondersteunen bij het organiseren van een passend aanbod, maar er moet een ingewikkelde puzzel worden gelegd door alle betrokkenen.
Geen ondoordachte snelle alternatieven
Het vinden van passende alternatieven is geen sine cure en de impact van de sluiting van de ZIKOS-groepen in ’t Anker en Pactum is groot. Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) waarschuwt echter dat het belangrijk is om niet té snel over te gaan tot snelle, nog onvoldoende doordachte, onomkeerbare alternatieven. Het verdient de voorkeur om waar mogelijk tijd te nemen om te zoeken naar een goede oplossing. Het gaat immers om kwetsbare jongeren, die niet in een nog moeilijkere positie moeten worden gebracht.